ਸਾਦਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸੋਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰਹੀ ਹੈ।

 ਐਡਵੋਕੇਟ ਕਿਸ਼ਨ ਸਨਮੁਖਦਾਸ ਭਵਨਾਨੀ ਗੋਂਡੀਆ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ
ਗੋਂਦੀਆ ///////////////// ਕੁਦਰਤ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ 84 ਲੱਖ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਕੀਮਤੀ ਬੌਧਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਬੇਮਿਸਾਲ ਖਜ਼ਾਨਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ ਮਨੁੱਖੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬੇਮਿਸਾਲ ਬੌਧਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਇਸ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਨੂੰ ਇੱਕ ਥਾਂ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ। ਸੂਰਜ, ਚੰਦ, ਅੱਗ, ਮੀਂਹ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁਦਰਤੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਕਲੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇੱਕ ਨਕਲੀ ਰੋਬੋਟ ਮਨੁੱਖ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਚੀਜ਼ ਬਚੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਮਰੇ ਹੋਏ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਇਸਨੂੰ ਬਣਾ ਕੇ ਨਕਲੀ ਕੁਦਰਤੀ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਮੇਰਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ। ਪੈਸੇ, ਭਰਮ, ਨਾਮ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਆਪਣੇ ਚੌਵੀ ਘੰਟੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਤਣਾਅ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਰਸਤਾ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਇਸ ‘ਤੇ ਤਿਲਕਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਪਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਦਾ ਅਤੇ ਆਸਾਨ ਜੀਵਨ ਜਿਉਣਾ ਯਾਦ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਸਭ ਕੁਝ ਖਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਬੇਮਿਸਾਲ ਤਰੱਕੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਇਸ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੁੱਖ-ਦੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਇੱਕ ਜਿਉਂਦੀ-ਜਾਗਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਮੌਜੂਦਾ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਭਿਆਨਕ ਤਬਾਹੀ ਹੈ, ਪੀੜਤ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਵਿਚਾਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਖੇਡਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਕੁਦਰਤ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਖੇਡ ਰਹੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਸਾਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸੋਚ ਵੱਲ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਸਾਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸੋਚ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਸਾਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ। ਸਾਦਗੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਚੇਤਨਾ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਸਪਸ਼ਟਤਾ, ਇੱਛਾਵਾਂ ਦਾ ਸਹੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹਦੀ ਹੈ। ਦਿਆਲਤਾ, ਚੰਗੇ ਵਿਚਾਰ, ਮਨੁੱਖਤਾ, ਨਿਮਰਤਾ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਝਲਕਦੀ ਹੈ, ਨਫ਼ਰਤ, ਹੰਕਾਰ, ਹੰਕਾਰ ਆਦਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਕਾਰ ਅਜਿਹੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਗੱਲ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਸਾਦਾ ਜੀਵਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਉੱਚ ਵਿਚਾਰ, ਗੁਣਵੱਤਾ, ਚੇਤਨਾ, ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਵਾਸ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਸਹਿਜਤਾ, ਸਾਦਗੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਸਾਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸੋਚ ਦੇ ਅਰਥ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਸਾਦਾ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਆਪਣੀਆਂ ਸੀਮਤ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਜੀਣਾ, ਨਾ ਕਿ ਆਪਣੇ ਅਸੀਮਿਤ ਲਾਲਚ ਅਨੁਸਾਰ। ਸਾਰਾ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਇਸ ਫਾਰਮੂਲੇ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਜੀਵਨ ਸਾਦਾ ਜੀਵਨ ਉੱਚ ਸੋਚ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭਗਵਦ ਗੀਤਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਦਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸੋਚ ਵਿੱਤੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਹਨ। ਜਿਹੜਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸਾਦਾ ਜੀਵਨ ਜਿਊਣ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਲਈ ਜਾਂ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਜਿਹੜਾ ਵਿਅਕਤੀ ਉੱਚੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਵਿਅਕਤੀ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਸਾਦੇ ਅਤੇ ਆਸਾਨ ਜੀਵਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਤੋਂ ਸੁਣਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਰਹਿਣਾ ਸਾਡੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਸ਼ਾਂਤੀ ਤਾਂ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸਾਦੀ ਹੋਵੇ।  ਕਨਫਿਊਸ਼ਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ – ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਹੁਤ ਸਰਲ ਹੈ ਪਰ ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬਣਾਉਣ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ, ਸਾਦਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸੋਚ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਖੈਰ, ਕੋਈ ਵੀ ਅਸੰਗਠਿਤ, ਉਲਝਣ ਵਾਲਾ, ਦੁਚਿੱਤੀ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਭੀੜ, ਭਾਵੇਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ, ਇੱਛਾਵਾਂ ਦੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਉਮੀਦਾਂ ਦੀ, ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਇਕਾਗਰਤਾ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦੇ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੰਮਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਉਦਾਸੀਨ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਭੀੜ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਸਾਦਗੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਸਾਦਗੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਫਾਇਦਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਹ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੁਚੇਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਉਂ, ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਦਾ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਲਝਣ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿੱਚ ਸਪਸ਼ਟਤਾ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਅਤੇ ਇੱਛਾਵਾਂ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਚੀਜ਼ ਅੱਜ ਸਾਨੂੰ ਸਹੂਲਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਅਸੁਵਿਧਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਅੱਜ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਘਰ ਖਰੀਦਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹੀ ਘਰ ਅਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇਸਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਸਾਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸੋਚ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਇਹ ਕਹਾਵਤ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਬੇਲੋੜੇ ਪੈਸੇ ਅਤੇ ਚੀਜ਼ਾਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕੀਮਤੀ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਸੱਚੀ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੱਚੀ ਖੁਸ਼ੀ ਸਾਡੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਮੀਰੀ-ਖੋਜੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਅਸਲ ਮੁੱਲ ਸਾਡੀਆਂ ਭੌਤਿਕਵਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕੀ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ, ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕਿੰਨੀਆਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਨੂੰ ਛੂਹਦੇ ਹਾਂ। ‘ਸਾਦਾ ਜੀਵਨ ਉੱਚ ਸੋਚ’ ਕਹਾਵਤ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਅਮੀਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵਧੇਰੇ ਅਰਥਪੂਰਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਦੇ ਸਾਦੇ ਢੰਗ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਇੱਕ ਸਾਦਾ ਅਤੇ ਮਹਿੰਗਾ ਜੀਵਨ ਪੱਧਰ। ਸਾਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ।
ਇਸ ਲਈ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਉਪਰੋਕਤ ਵਰਣਨ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗੇਗਾ ਕਿ ਸਾਦਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸੋਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਾਦਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸੋਚ ਸਾਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ। ਸਾਦਗੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਚੇਤਨਾ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿੱਚ ਸਪਸ਼ਟਤਾ, ਇੱਛਾਵਾਂ ਦੇ ਸਹੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੁਆਰਾ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹਦੀ ਹੈ।
-ਕੰਪਾਈਲਰ ਲੇਖਕ – ਮਾਹਿਰ ਕਾਲਮਨਵੀਸ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੇਖਕ ਚਿੰਤਕ ਕਵੀ ਸੰਗੀਤ ਮਾਧਿਅਮ ਸੀਏ(ਏ.ਟੀ.ਸੀ) ਵਕੀਲ ਕਿਸ਼ਨ ਸੰਮੁਖਦਾਸ ਭਵਨਾਨੀ ਗੋਂਡੀਆ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ9284141425

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*


hi88 new88 789bet 777PUB Даркнет alibaba66 XM XMtrading XM ログイン XMトレーディング XMTrading ログイン XM trading XM trade エックスエムトレーディング XM login XM fx XM forex XMトレーディング ログイン エックスエムログイン XM トレード エックスエム XM とは XMtrading とは XM fx ログイン XMTradingjapan https://xmtradingjapan.com/ XM https://xmtradingjapan.com/ XMtrading https://xmtradingjapan.com/ えっくすえむ XMTradingjapan 1xbet 1xbet plinko Tigrinho Interwin